Niepełnosprawna kobieta w ciąży – wsparcie instytucjonalne i systemowe. MARIA CZERWIŃSKA -LITWIN

Niepełnosprawna kobieta w ciąży – wsparcie instytucjonalne i systemowe.

Macierzyństwo to bez wątpienia jedna z najważniejszych ról życia. Każda kobieta spodziewająca się rozwiązania, sprawna czy nie, myśli o dwóch sprawach: aby dziecko urodziło się zdrowe i aby znaleźć lekarza, który poprowadzi ciążę w sposób fachowy. Każda przyszła mama martwi się o swoją ciążę a u kobiety niepełnosprawnej obawy te są zwielokrotnione.  Mając na względzie komfort psychiczny niepełnosprawnej ciężarnej, warto by znała przysługujące jej prawa a także wiedziała na czym polega szczególna opieka jaką gwarantuje się kobiecie w ciąży.

1. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia
2. Obywatelom niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielanych świadczeń określa ustawa.
3. Władze publiczne są zobowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku.
   Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej, Art. 68

Zapisy Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej jasno określają, iż rolą państwa jest objęcie szczególną opieką kobiet ciężarnych oraz osób niepełnosprawnych. Ciężarna niepełnosprawna powinna pamiętać o tym, że prawa pacjenta są nie tylko jej uprawnieniami ale także zobowiązaniem personelu szpitala do ich respektowania. Przygotowania do porodu powinny być prowadzone zarówno w sferze fizycznej jak i mentalnej, z poszanowaniem godności kobiety, niezależnie od jej dysfunkcji.

Prawo do wyboru szpitala

Warto zawczasu skorzystać z prawa dotyczącego decyzji, w którym szpitalu urodzi się dziecko. Wybór dobrze jest poprzedzić poprzez zapoznanie się z opiniami kobiet, które rodziły w danej placówce. Pomocną stroną jest https://gdzierodzic.info. Dzięki szczegółowym filtrom w wyszukiwarce, przyszła mama może wyszukać szpital wyposażony w łóżko do USG dostosowane do potrzeb kobiet, które mają trudności w poruszaniu się itp. 

Szpitale położnicze, w większości przypadków, nie są wyposażone w sprzęt rehabilitacyjny oraz taki, który pomaga w codziennym funkcjonowaniu osobom z upośledzonym narządem ruchu, dlatego należy się liczyć z koniecznością zabrania do placówki medycznej własnych przyrządów. W przypadku osób mających problemy z werbalną komunikacją, warto zaopatrzeć się w urzędzenie pomocne przy kontakcie z personelem medycznym (telefon, tablet, tablica będąca metodą do alternatywnego porozumiewania się).

Prawo do obecności osoby towarzyszącej

Zwracając uwagę na aspekt komunikowania się rodzącej z personelem, nie sposób nie wspomnieć o tym, że podczas porodu kobiecie może towarzyszyć bliska osoba (partner bądź inna osoba z rodziny). Towarzysz może pomóc pracownikom szpitala w zdefiniowaniu potrzeb przyszłej mamy wynikających z jej niepełnosprawności a także sposobu ich zaspokajania. Nadto, taka osoba może być niejako „rzecznikiem” pacjentki w kontaktach z personelem oddziału.

Prawo do informacji

Matka i ojciec noworodka od chwili jego narodzin są jego przedstawicielami ustawowymi, a więc personel medyczny jest zobowiązany informować ich o wszystkim, co dotyczy dziecka. 

Jeśli matka dziecka chce aby informacje o jej stanie były przekazywane innym osobom (np. partnerowi), powinna poinformować o tym personel.

Zgodnie z zapisami Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, wyłącznie w sytuacjach wyjątkowych lekarz może ograniczyć informacje przekazywane pacjentowi, jeśli według jego oceny przemawia za tym dobro pacjenta i gdy rokowanie jest dla niego niepomyślne. W takim przypadku lekarz jest obowiązany przekazać informacje przedstawicielowi ustawowemu pacjenta lub osobie przez pacjenta upoważnionej. Należy pamiętać, że we wskazanych powyżej sytuacjach, lekarz ma obowiązek udzielić informacji pacjentce na jej żądanie.

Informacja musi spełniać kilka istotnych warunków aby mogła być uznaną za podstawę wyrażenia ważnej zgody na leczenie (zabieg) a personel mógł działać legalnie.

Informacja powinna być pełna i zawierać wszelkie dane na podstawie  których pacjentka może podjąć zupełnie śiadomą zgodę lub odmówić poddaniu się określonym czynościom. Informacja powinna być przekazana przystępnym i zrozumiałym językiem. Niedopuszczalnym jest podejmowanie kroków zarówno w aspekcie leczenia jak i instytucjonalnych czy prawnych w stosunku do ciężąrnej matki i jej dziecka a także podczas pobytu w szpitalu już po rozwiązaniu. Polska jest demokratycznym państwem prawa a jakiekolwiek próby zatajania podejmowanych czynnności prawnych/ medycznych przed na przykład niepełnosprawną ciężarną, są pogwałceniem jej praw.

Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty

Konstytucyjne prawo jednostki do samostanowienia

Prawo do wglądu w dokumentację medyczną

Pacjentka, jej przedstawiciel ustawowy lub osoba upoważniona przez pacjenkę ma prawo dostępu do dokumentacji medycznej. Prawo pacjenta do zapoznania się z dokumentacją medyczną nie ogranicza się jedynie do fizycznego wglądu, ale obejmuje przede wszystkim prawo do zrozumiałego zapoznania się z jej zawartością. Szpital może poprosić pacjentkę o złożenie prośby o udostępnienie dokumentacji medycznej,  jednak prośby takiej nie trzeba uzasadniać. Warto zapoznać się z dokumentacją i porównać ją ze stanem faktycznym czyli tym jak świeżo upieczona mama wspomina pobyt w szpitalu. W przypadku rozbieżności, należy w formie pisemnej zażądać uzupełnienia braków.

Ustawa o Prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta

Prawo do poszanowania godności 

Pacjentka (niepełnosprawna ciężarna) ma prawo do poszanowania jej intymności i godności, do odnoszenia się do niej jako do wartościowego i odczuwającego człowieka. 

Ustawa o Prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta

Jeżeli ciężarna niepełnosprawna obawia się o siebie lub swoje dziecko w związku z tym, że utraciła zaufanie do personelu medycznego a jej obawy polegają m.in. na podpisaniu przez nią jakiegokoliwek dokumentu dotyczącego jej lub dziecka w sytuacji ewentualnej wyłączonej świadomości, dobrą praktyką jest spisanie swojego oświadczenia woli opatrzonego datą i podpisem w dniu przybycia na oddział i pozostawienie jednego egzemplarza bliskiej osobie.

Jeśli pacjentka uważa, że jej prawa zostały naruszone,  może złożyć skargę do: dyrekcji placówki medycznej, Rzecznika Praw Pacjenta, Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej, przy Okręgowej Izbie Lekarskiej lub Okręgowej Izbie Pielęgniarek i Położnych. 

Jeśli niepełnosprawna pacjentka ma odczucie, że jej prawa zostały pogwałcone, wartym rozważenia jest zapewnienie sobie w pomocy prawnej profesjonalisty (adwokata, radcy prawnego) aby mógł reprezentować matkę/ciężarną i dbać o poszanowanie jej praw. 

źródło: internet