Autor: Fantastyka posiada niezliczone podgatunki i odmiany. Oczywiście najprościej podzielić ją na trzy podstawowe kategorie: fantasy, science fiction i horror; w rzeczywistości jednak przenikanie się i modyfikacje różnych motywów powodują, że ten najprostszy podział może nie wystarczyć.
Jedną ze szczególnie ciekawych odmian fantastyki jest steampunk.
Czym właściwie jest steampunk?
Steampunk nie doczekał się jednej, wyczerpującej definicji. Najczęściej określa się go mianem stylistyki, która łączy zaawansowaną technologię z XIX wiekiem lub fantastycznym światem do niego zbliżonym. W steampunku codziennością są czasy królowej Wiktorii czy polskich powstań zestawione z różnej maści pojazdami i urządzeniami. Technologia ta z reguły opiera się na parze i mechanice, choć zdarzają się wyjątki takie jak antylód czy ether.
Skąd wziął się steampunk?
Źródeł steampunku należy upatrywać w twórczości Juliusza Verne’a, jednak jego właściwe początki to druga połowa XX wieku. Powieścią, która wyniosła steampunk na piedestał była ,,Maszyna różnicowa” autorstwa Bruce’a Sterlinga i Wiliama Gibsona, choć już wcześniej ukazywały się książki łączące przeszłość z zaawansowaną technologią.
Nie można też zapomnieć o kinematografii, która na dobrą sprawę wyprzedzała literaturę, jeśli chodzi o rozwój steampunku. ,,Laputa – podniebny zamek” Hayao Miyazakiego jest sztandarowym przykładem nurtu, choć gdy wchodził na ekrany kin steampunk nie był jeszcze traktowany jak osobny nurt w literaturze.
Steampunk w Polsce
Polacy również piszą powieści steampunkowe, choć polski steampunk różni się od najpopularniejszego steampunku anglosaskiego. Jak zwraca uwagę doktor Natalia Lemann, w polskich powieściach steampunkowych duży nacisk kładzie się na tematykę niepodległościową.
Na szczególną uwagę zasługują powieści ,,Zadra”, ,,Czterdzieści i cztery” oraz ,,Krawędź czasu” Krzysztofa Piskorskiego; ,,Orzeł bielszy niż gołębica” Konrada Lewandowskiego; ,,Impuls” Tomasza Duszyńskiego czy ,,Zgasić słońce” Roberta Szmidta. Każda z nich dotyka tematu historii Polski, jednocześnie przedstawiając jej alternatywną wizję pełną niezwykłych wynalazków.
Temat – rzeka
Steampunk jest też subkulturą i sposobem ubierania się. Ponadto sporą popularność zyskały nawiązujące do niego, własnoręcznie wykonane gadżety. Pojawiają się ilustracje, a nawet obrazy przedstawiające wizje fantastycznych światów. Ten tekst proszę traktować jako zachętę i wprowadzenie do jednej z najciekawszych odmian fantastyki.
Swoją drogą ciekawa byłaby powieść lub film z tego nurtu, którego głównym bohaterem bądź bohaterką była osoba z niepełnosprawnością. Zestawienie przeszłych czasów z, na przykład, zaawansowaną protetyką czy parowymi wózkami inwalidzkimi byłoby punktem wyjścia dla wielu ciekawych historii.
Komentarze