Autor: Tradycje Bożego Narodzenia
Święta tuż, tuż, dom w połowie wysprzątany, gorączka zakupowa w sklepach trwa w najlepsze i ani chwili spokoju.
Dlatego ja, tak dla relaksu przypomnę Wam kilka tradycji związanych z Bożym Narodzeniem.
I nie, nie będzie o kutii.
Ale na początek. Czy wiecie, że nie tylko w Polsce obchodzimy wigilię?
Możemy się z nią spotkać na Węgrzech, Litwie czy Białorusi.
Opłatek
Do jednej z wielu tradycji wigilijnych należy łamanie się opłatkiem. Oczywiście najbardziej lubią go dzieci i zawsze im jest za mało. Ale czy wiecie, że gest łamania się opłatkiem oznacza pojednanie i przebaczenie. Bo ten wieczór, to jest czas nie tylko na życzenia wszystkiego najlepszego, ale również przeproszenia za różne przewinienia, które miały miejsce ciągu roku. Jest to dobry czas, żeby osoby, które są zwaśnione, właśnie wtedy się godziły. Łamanie się opłatkiem, to również gest miłości i bliskości z rodziną.
Ciasto na opłatek wypiekane jest wyłącznie z mąki pszennej i wody bez żadnych innych dodatków. Kiedyś zajmowały się tym wyłącznie osoby konsekrowanie. Były wtedy ubrane na biało i śpiewały pobożne pieśni. Dzisiaj robiony jest przez niektóre klasztory i rodzinne wytwórnie.
Pierwsze opłatki na stołach wigilijnych pojawiły się w Polsce w XV wieku, a upowszechniły w XVIII.
Istnieją też opłatki dla zwierząt, są barwione i kiedyś dodawano do nich różne zioła. Czerwone były przeznaczone dla koni, żółte dla krów, zielone dla kur. W opłatku dla psów umieszczano trochę pieprzu, aby te dzielnie pilnowały gospodarstwa.
Potrawy
Nie zawsze było ich dwanaście. W dawnych czasach mogło być od pięciu do trzynastu (najbogatsi). Dzisiejsze dwanaście potraw symbolizuje dwunastu apostołów. Albo, że rok ma dwanaście miesięcy i trzeba skosztować każdej potrawy, aby w kolejnym roku nigdy nie zabrakło jedzenia. Potrawy musiały zawierać wszelkie płody rolne pochodzące z pól, lasów, sadu czy wody. Dzisiaj nie ma takiego rozgraniczenia, ale jednak staramy się, aby na stole pojawiło się dwanaście dań.
Oczywiście nie może zabraknąć na stole wigilijnym ryb. Czy to musi być karp? No nie. Od wieków różne ryby pojawiały się w wigilię, ale karp na stałe zawitał dopiero po II wojnie światowej, jako ryba rekomendowana przez władzę. I według Internetu było to w 1947 roku.
Wystrój świąteczny
Dzisiaj sianko wigilijne pod obrus możemy kupić w każdym supermarkecie. I to tak akurat, żeby zmieścił się na nim talerzyk z opłatkiem. Kiedyś cała izba, w której świętowano była wyłożona sianem. Nie tylko pod obrusem, ale i na podłodze i w kontach domu stawiano snopki siana. A to wszystko po to, żeby pamiętać, że Pan Jezus przyszedł na świat w stajence na sianie. Dzisiaj nie rozrzucamy siana po domu, ale stawiamy choinkę, która pojawiła się w Polsce na przełomie XVIII i XIX wieku. Dekorowano ją nie plastikiem, jak dzisiaj, ale pierniczkami, owocami czy łańcuchami zrobionymi z papieru i słomy. Dzisiaj królują lampki ledowe, ale w dawniejszych czasach na gałązkach choinkowych przyczepiano na specjalnych podstawkach świeczki. W dawniejszych czasach na wsiach nie stawiano w domach choinki, ale dekorowano sufit tak zwanymi podłaźniczkami lub rajskim drzewkiem, jodłką lub wiechą. Był to często czubek jodły podwieszony pod sufitem i udekorowany, tak jak choinka, jabłkami, piernikami czy też cukierkami. Robiono również tak zwane światy – czyli zlepione z opłatków (nie poświeconych) kule, które również wieszano dla ozdoby.
Kolędy i pastorałki
Oczywiście podczas wieczoru wigilijnego czy też przy świętowaniu Bożego Narodzenia nie może zabraknąć kolęd i pastorałek. W naszym kraju mamy piękny zwyczaj śpiewania ich nie tylko w kościele, ale i w domach przy wieczerzy lub obiedzie. A jeśli nikt nie umie śpiewać, to zawsze w tle słychać je z telewizora czy Internetu. A najstarszą zachowaną i nadal śpiewaną kolędą jest „Anioł pasterzom mówił” z przełomu XV i XVI wieku. Natomiast „Przybieżeli do Betlejem pasterze” czy „Wśród nocnej ciszy” czy „Gdy się Chrystus rodzi” powstały w baroku w XVII wiek, a my je nadal śpiewamy. Natomiast najbardziej chyba wzniosła kolęda, jaką jest „Bóg się rodzi” została napisana pod koniec XVIII wieku. W sumie w Polacy mają około 800 kolęd. Liczba robi wrażenie. Śpiewamy również pastorałki, czyli bardziej ludowe piosenki o tematyce Bożego Narodzenia i życia codziennego. Do najpopularniejszych należy „Lulajże Jezuniu” czy „Jezus Malusieńki.”
Prezenty
Dawanie prezentów w wigilię ma u nas długą tradycję. Jak wiadomo w różnych regionach kraju przynoszą je różne postaci. Może to być Święty Mikołaj, Gwiazdor, Aniołek, Dzieciątko, a nawet krasnoludki. Jak by nie było obdarowujemy swoich najbliższych podarkami. I tak kiedyś o tym czytałam i dowiedziałam się, że kiedyś dawano dzieciom drobnostki, jakieś pierniczki i tym podobne sprawy. Dzisiaj szalejemy i rozbijamy bank na prezentach, a może by tak wrócić do tych cukierków i kaczuszek z piernika?
Z okazji Świąt Bożego Narodzenia życzę Wam drodzy Czytelnicy spokoju w rodzinnym gronie, zgody i ciepłej atmosfery. Życzę Wam wielu łask płynących od Dzieciątka Jezus i żeby każdego dnia w Waszych sercach było Boże Narodzenie
Komentarze