Autor: Osoby, które nie potrafią czytać, pisać i nie są ubezwłasnowolnione, nie mają praw w cyberprzestrzeni. Nasi podopieczni mają problem z uzyskaniem dostępu przez osobę bliską do Internetowego Konta Pacjenta. Departament Legislacyjny Prawa Cywilnego Ministerstwa Sprawiedliwości interweniuje w naszej sprawie do Ministra Zdrowia.
Czy osoba z niepełnosprawnościami lub wykluczona cyfrowo nieumiejąca/niemogąca posłużyć się profilem zaufanym może założyć Internetowe Konto Pacjenta?
Chorzy nieuleczalnie pacjenci z sprzężeniami są niewidzialni w cyberprzestrzeni. Zapisy na szczepienia przez internet? Recepta, skierowanie na telefon, czy mejl to niemożliwe. Tutaj nikt nie zezwala na założenie Internetowego Konta Pacjenta. A zatem skorzystanie z nowoczesnych form komunikacji z pomocą asystenta obecnie jest nierealne. Ignacy (18 l.) z zespołem GM3 ( choroba genetyczna) wspomagany decyzją przez rodzica chce założyć jednak IKP. Non stop potrzebuje pomocy medycznej w różnych sytuacjach. – Recepty na mejla, zaświadczenia i skierowania, podobnie, wszystko dostępne dla lekarzy w jednym miejscu. Super sprawa- mówi Ignacy ustami swojej matki. – Niestety system cyfrowy Ministerstwa Zdrowia, przypadku nie przewidział.
W pismach urzędnicy odpowiadają: nie ma możliwości korzystania z profilu zaufanego przez osoby trzecie. Albo odwrotnie: Jest możliwość korzystania z IKP przez opiekuna w tym celu uprzejma prośba o kontakt z NFZ.
Ignacy z mamą próbowali i tak i tak. Ale jak się okazuje, aby zalogować się do IKP trzeba mieć profil zaufany. Osoby z orzeczoną niepełnosprawnością znaczną nie dostają e -dowodu. Nie mogą sobie sami założyć konta. A bez profilu zaufanego nie da się dostać dostępu dalej. – Napisaliśmy kilka pism i długo odpowiedzi były takie, że mamy się zwrócić do NFZ, gdyż posługiwanie się swoim profilem zaufanym w celu dostępu do internetowego konta pacjenta innej osoby jest możliwe prawnie i z pewnością może być też obsłużone w systemie- mówią. Z przepisów prawa wynika, że posługiwanie się profilem zaufanym innej osoby nie jest możliwe prawnie, a nawet jest karalne zgodnie z przepisami art. 40a lub 41a ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej (Dz.U. z 2020 r. poz. 1173) zob. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20160001579
W związku z powyższym zaproponowano ostatecznie, żeby chodzić do przychodni i załatwiać zaświadczenia na telefon lub na piechotę. Jednak po interwencji u Rzecznika Praw Pacjenta oraz kancelarii NFZ w sprawie przypadku Ignacego zainterweniował Departament Legislacyjny Prawa Cywilnego Ministerstwa Sprawiedliwości.
Jak się dowiedzieliśmy obecnie w Ministerstwie Sprawiedliwości prowadzone są prace legislacyjne w obszarze zastąpienia instytucji ubezwłasnowolnienia modelem wspieranego podejmowania decyzji, zapewniającym możliwość decydowania we własnych sprawach każdej osobie w zakresie, na jaki pozwala jej rozeznanie i świadomość dokonywanych czynności prawnych.
Z uwagi na to, że konstrukcja systemu wspieranego podejmowania decyzji wymaga pogłębionych analiz, aby przygotować przepisy, które skutecznie będą pomagać osobom o różnym stopniu zdolności umysłowej w prowadzeniu ich spraw .
Departament, także zwrócił się o wskazanie w jaki sposób obecnie osoba z niepełnosprawnościami1 lub wykluczona cyfrowo nieumiejąca/niemogąca posłużyć się profilem zaufanym może założyć Internetowe Konto Pacjenta i upoważnić do niego osobę bliską. A zatem w jaki sposób opiekunowie faktyczni wyżej wskazanych osób mogą uzyskać dostęp do Internetowego Konta Pacjenta jako osoby bliskie. Czy osoba z niepełnosprawnościami lub wykluczona cyfrowo nieumiejąca/niemogąca posłużyć się profilem zaufanym może założyć Internetowe Konto Pacjenta.
Wielu pamięta świat sprzed internetu, dziś istnienie w cyberprzestrzeni jest podstawowym narzędziem komunikacji także dla osób z niepełnosprawnością i i h opiekunów.
Profil Zaufany a osoba z ograniczoną komunikacją
Jak wyjaśnia specjalista od tożsamości cyfrowej, każdy kto chce mieć profil zaufany powinien mieć możliwość nie tylko jego uzyskania, ale następnie także posługiwania się nim później w sposób gwarantujący, że nie utraci nad nim kontroli i niezawodnie będzie wiadomo, że nim w pełni dysponuje. W przeciwnym przypadku systemy teleinformatyczne mogłyby niepoprawnie odnotować, że daną czynność wykonała osoba, która nie mogła (osoba nieletnia, osoba ubezwłasnowolniona) lub nie potrafiła (osoba wykluczona cyfrowo nieumiejąca posłużyć się profilem zaufanym) tego zrobić. Jeżeli zatem Pani podopieczny nie potrafi pisać, to nie mógł tez złożyć wniosku o profil zaufany gdyż to tego potrzebna jest umiejętność obsługi komputera i telefonu komórkowego, w szczególności zapamiętania i dwukrotnego wpisania hasła, przepisania jednorazowego kodu itd.). Dlatego też przepisy art. 20c z ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U. z 2020 r. poz. 346 z późn. zm.) wymagają, aby osoba ubiegająca się o profil zaufamy albo potwierdziła swoją tożsamość dokumentem tożsamości okazanym osobie upoważnionej do potwierdzenia profilu zaufanego, albo samodzielnie potwierdziła profil przez Internet w taki sposób, że niezawodnie będzie wiadomo, że było to działanie tej osoby, a nie kogoś innego. Dodatkowo przepisy § 7 rozporządzenia Ministra Cyfryzacji z dnia z dnia 29 czerwca 2020 r. w sprawie profilu zaufanego i podpisu zaufanego (Dz.U. 2020 poz. 1194 r.) wymagają od osoby posiadającej ważny profil zaufany zapewnienia poufności danych, aby nie było możliwe użycie profilu zaufanego przez osoby trzecie. W procesie potwierdzania profilu zaufanego nie chodzi zatem wyłącznie o to, aby potwierdzić tożsamość osoby fizycznej, ale też o to, aby ta właśnie osoba posługiwała się swoim profilem zaufanym, a nie ktoś w jej imieniu. Celem tych zabezpieczeń jest między innymi ochrona osób nie zdających sobie sprawy z tego do czego profil zaufany może służyć. Profil zaufany służyć może bowiem nie tylko do upoważnienia osoby trzeciej do dostępu do internetowego konta pacjenta (w tym do e-recepty), ale też szeregu innych czynności, np. złożony za pomocą profilu zaufanego podpis zaufany ma w stosunku do podmiotów publicznych skutek równy podpisowi własnoręcznemu (na przykład można założyć działalność gospodarczą lub spółkę z o.o.).
I tu znów przywołam różnicę pomiędzy podpisywaniem się własnym podpisem w czyimś imieniu, a składaniem podpisu za tego kogoś.Problem używania profilu zaufanego przez opiekunów osób, które nie są w stanie go używać jest nam znany, jednak ewentualne rozwiązania w tym zakresie, które pozwoliłyby opiekunom załatwiać sprawy za podopiecznych musza zmierzać w takim kierunku by dla tak zwanej strony ufającej (czyli tej, która pozwala na załatwianie spraw) było wiadomo, że logowanie nie jest wykonywane przez podopiecznego tylko przez opiekuna w jego imieniu. Takie rozwiązania jak „profil zaufany opiekuna” jeszcze nie powstały, jednak trwają prace nad ogólnym rozwiązaniem, które pozwoli obsługiwać wszelkie pełnomocnictwa bez względu na ich zakres. Nie mam jednak wiedzy kiedy powstaną i czy będzie możliwe obsłużenie problemów takich jak Pani. Ministerstwo zdrowia znając problem opisuje w jaki sposób opiekunowie osoby niepełnosprawnej która nie ma możliwości samodzielnego zalogowania się do internetowego konta pacjenta mogą uzyskać dostęp do konta osoby podopiecznej. Ponadto oczywistą praktyką jest, że lekarze wystawiający e-recepty podają kod opiekunowi (także w ramach teleporady). Z informacji tych wynika, że wniosek dotyczy osób ubezwłasnowolnionych całkowicie, jednak sugeruję ich przeczytanie i ewentualne wykorzystanie. Sądzę, że to jest właściwa droga do tego aby logując się swoim profilem zaufanym uzyskała Pani dostęp do konta osoby podopiecznej. Proszę zauważyć że do IKP można logować się nie tylko profilem zaufanym ale tez dowolnym środkiem identyfikacji elektronicznej z pojawiających się do wyboru (profil zaufany, e-dowód, PKO Bank polski, Bank Pekao, Inteligo i liczne Banki Spółdzielcze). Mając możliwość zalogowania się swoim środkiem identyfikacji do konta innej osoby będzie mogła Pani wykorzystać każdy z nich.
Więcej informacji tutaj:
https://pacjent.gov.pl/e-recepta/zdrowie-online-co-mozesz-zalatwic
Tamże:
„Jeżeli jesteś opiekunem osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie, np. dorosłego dziecka z niepełnosprawnością, możesz złożyć wniosek o dostęp do jej Internetowego Konta Pacjenta.
Aby uzyskać szablon wniosku, wyślij e-mail na adres: ikp-pomoc@cez.gov.pl.
Wniosek musi zawierać:
dane wnioskodawcy: imię i nazwisko oraz numer PESEL wskazanie sposobu, w jaki go wyślesz (ePUAP, poczta elektroniczna, poczta tradycyjna) imię i nazwisko oraz numer PESEL osoby ubezwłasnowolnionej informację, jakie dokumenty poświadczają ubezwłasnowolnienie oświadczenie o prawie do działania w imieniu osoby ubezwłasnowolnionej podpis wnioskodawcy. W przypadku wniosku składanego w postaci elektronicznej kwalifikowany podpis elektroniczny, podpis profilem zaufanym (sprawdź, jak to zrobić) albo podpis osobisty znajdujący się na dowodach osobistych wydawanych od marca 2019 r.
Załączasz:
kopie dokumentów potwierdzających prawo do działania w imieniu osoby ubezwłasnowolnionej, a zwłaszcza:
odpis prawomocnego orzeczenia sądu ustanawiającego opiekę dla ubezwłasnowolnionego całkowicie odpis zaświadczenia o ustanowieniu opiekuna prawnego lub kuratora, uprawnionego do reprezentowania osoby ubezwłasnowolnionej częściowo oświadczenie o zgodności kopii z oryginałem („Niniejszym oświadczam, że załączone do wniosku kopie dokumentów są zgodne z oryginałami”).
Gotowy wniosek możesz złożyć poprzez:
pocztę e-mail — na adres kancelaria@cez.gov.pl. Ze względów na bezpieczeństwo danych osobowych zalecamy, by zapisać wniosek wraz z kompletem dokumentów i podpisów w jednym folderze, zabezpieczonym hasłem, które przekażesz osobno. Jak to zrobić: Utwórz folder z dokumentami. Do szyfrowania potrzebujesz programu, np. np. 7-Zip bądź WinRar. Jeśli masz któryś z nich, klikasz prawym przyciskiem myszy na folder i wybierasz opcję „Dodaj do archiwum”. W 7-Zip wybierasz „Szyfrowanie”, a potem „Wprowadź hasło”, wpisujesz je i zatwierdzasz. W WinRar klikasz w zakładkę „Zaawansowane”, a następnie w przycisk „Wprowadź hasło”.
ePUAP: /cezgovpl/SkrytkaESP
listownie do Centrum e-Zdrowia — ul. Stanisława Dubois 5a, 00-184 Warszawa osobiście w siedzibie CeZ (będzie to możliwe dopiero po odwołaniu stanu epidemii).
Komentarze